Tüm memeli canlılarda olduğu gibi biz insanların da yaşamak için “oksijen” adını verdiğimiz gaza ihtiyacı vardır. Solunum yetmezliği, oksijenin vücudumuza yeterli miktarda girememesinden kaynaklanır.
Atmosferde Oksijen Miktarı Ne Kadardır?
Atmosferde yeryüzüne en yakın bölümlerde yüzde 78 oranında azot, yüzde 21 oranında oksijen bulunmaktadır. Oksijen havadan ağır olduğu için yukarılara çıktıkça miktarında da ciddi oranda azalma başlar. Bu sebeple dağcılar, savaş uçağı pilotları vb. ek oksijen desteği almak zorunda kalabilirler.
Oksijen Vücudumuza Nasıl Aktarılır?
Soluduğumuz havada bulunan oksijen, önce burnumuzdan nefes borumuza, oradan da bronşlara ve son olarak akciğerlerimize ulaşır. Akciğerlerin merkezinde “alveol” adındaki hava keseciklerini saran toplardamarlar tarafından bu oksijen emilir ve kanımıza aktarılır. Tam bu esnada vücudumuzda bulunan karbondioksitte dışarı aktarılmak üzere yer değiştirir. Oksijen kullanıldıktan sonra karbondioksite dönüşür. Her nefes verişimizde atmosfere karbondioksit bırakmış oluruz.
Eğer akciğerlerin her hangi bir yerinde, darbeye, hastalığa vb. bir soruna bağlı hasar söz konusu ise oksijen yeteri kadar kanımıza aktarılamayacaktır. İşte bu durumda vücudumuz alarm vermeye başlar ve organlar oksijen ile yeteri kadar beslenemediği için devre dışı kalabilirler. Ayrıca organlarda kalıcı hasarlar da oluşabilir.
İlk doğduğumuzda akciğerlerimiz pembe renktedir. Zamanla soluduğumuz havanın kirliliğine ve sigara kullanımına bağlı olarak akciğerlerimizin rengi değişir ve koyulaşır. Önce kahverengileşme artar, kirlilik ağırlaşırsa tamamen siyahlaşabilir.
Covid-19’un (Koronavirüs) Solunum Yetmezliği İle İlişkisi Nedir?
Sars-Cov-2 kısaltması ile Dünya’da ülkeleri ve insanları son derece kötü etkileyen “koronavirüs” akciğerlerde çoğalarak alveollerin kullanılmaz hale gelmesine ve “pnömoni”ye diğer adıyla zatürreye sebep olur. Pnömoni, alveollerin (hava kesecikleri) iltihaplı bir sıvı ile dolması durumudur. Pnömoni hastalarında da oksijen vücuda yeteri kadar giremez ve solunum yetmezliği ile vücut hasar görmeye başlar.
Diğer Sebepler
Astım, KOAH gibi müzmin akciğer hastalıklarına bağlı olarak veya soba zehirlenmesi ya da trafik kazası gibi sebepler ile de akciğerlerde hasar ortaya çıkabilir.
Peki Özetle Solunum Yetmezliği Nedir?
Yukarıda belirttiğimiz nedenler ve bunlara benzer durumlar dolayısı ile hastalar soluduğu havadaki oksijenden faydalanamayabilirler. İşte bu duruma solunum yetmezliği adı verilmektedir. Solunum yetmezliği gelişen hastalarda nefes darlığı, hızlı soluk alıp verme, çarpıntı, dudaklarda morarma ya da ani bilinç kaybı gelişebilir.
Solunum Yetmezliği Tedavisinde Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
Solunum yetmezliği son derece önemli bir sorundur ve kesinlikle acilen tedavi edilmelidir! Solunum yetmezliği tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
- Oksijen Kaynağı Kullanımı: Bu yöntemde hastaya burun yolundan saf oksijen verilir. Bu hastada rahatlama sağlar. Fakat bu yöntemin kullanılabilmesi için hastanın bilincinin açık ve rahat nefes alabiliyor olması gereklidir. Ek oksijen takviyesi sağlamaya uygun bir yöntemdir.
- Ev Tipi Solunum Cihazı Kullanımı: Bu yöntemde non-invaziv yani cerrahi bir işlem gerektirmeyen ev tipi ventilatörler tercih edilir. Bu yöntemde de hastanın bilinci açıktır ve kişi akciğerlerini kullanabilecek şekilde nefes alabiliyordur.
- Hastane Tipi Yoğun Bakım Solunum Cihazı Kullanımı: Bu yöntem en ağır solunum yetmezliği hastalarında son aşamada tercih edilir. Artık hastanın bilinci kapanmış ve akciğerleri ağır hasar görmüş ise cerrahi bir işlem ile özel hortum hastanın akciğerlerine kadar gönderilir. Özel ve gelişmiş solunum cihazı yardımı ile solunum işleminin devam etmesi sağlanır. Burada kullanılan solunum cihazı bir nevi yapay akciğer görevi görmektedir.
