CPAP veya BPAP, çoğunlukla uyku apnesinde ve diğer solunum bozukluklarında uyku kalitesini arttırmak için kullanılan iki farklı solunum cihazıdır. CPAP Sürekli Pozitif Havayolu Basıncı, BPAP İki Seviyeli Pozitif Havayolu Basıncı anlamına gelir. Her iki makine de, solunum yolu çökmelerini ve tıkanmalarını önlemek için hastanın hava yollarına basınçlı hava akımı sağlar. CPAP ve BPAP arasındaki temel fark CPAP makineleri çalıştığı süre boyunca sabit tek bir basınca ayarlanabilirken BPAP makineleri inspirasyon (nefes alma) ve ekspirasyon (nefes verme) için iki basınca ayarlanabilir. Cihazların kendi içlerinde hastalığın türüne göre daha gelişmiş modelleri bulunmaktadır. Şimdi detaylara geçelim ve konuyu pekiştirelim.
CPAP nedir?
Türkçe açılımı “Sürekli Pozitif Havayolu Basıncı” anlamına gelen CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) tekniği, uykudayken nefes alışınızın çökmemesi için havayı arttırılmış basınç ile burundan akciğerlere aktarmanın bir yoludur. Uyku apnesinin tedavisinde kullanılan yaygın bir terapidir. Bu makine odadan aldığı havayı bastırır ve daha sonra havayı burnunuza takılacak bir maskeye bağlı tüplerden geçirir.
Burada kullanılan özel makine dahil olmak üzere üç ana parça içerir:
- Buruna tam oturan kayışlı bir maske
- Maskeyi CPAP makinesine bağlayan bir hortum
- Ritmik olarak tüpe hava üfleyen bir motor
Bazı CPAP makineleri ayrıca ısıtılmış nemlendiriciler ve veri toplayıcıları içerebilir. CPAP genellikle obstrüktif (tıkanmalı) uyku apnesi için etkili bir tedavi olarak kullanılır. Uyku apnesinde temel olarak, kişi uykuda iken solunum sığ nefeslerde sık sık duraklamalara neden olur. Bu da, akciğerlere hava girişi zorluğu ile sonuçlanacaktır.
Obstrüktif uyku apnesinde uyku sırasında hava yolunun çökmesi veya tıkanması olasılığı vardır. Soluma zorlaştıkça ve hasta solumayı sürdürmeye çabaladıkça, burun boşluğu içinde sıkışan hava yüksek bir horlamaya neden olabilir.
CPAP’ın Başlıca Avantajları:
- Havayolunu uyurken açık tutmak
- Sosyal dışlanmaya yol açabilecek horlamanın engellenmesi
- Uyku kalitesini artırmak
- Uyku apnesi hastalarında gündüzleri yaşanan aşırı uykulu hallerin iyileştirilmesi
- Yüksek tansiyonun önlenmesi
BiPAP (BPAP) Nedir?
Türkçe açılımı “İki Seviyeli Pozitif Havayolu Basıncı” anlamına gelen BiPAP (Bi-level Positive Airway Pressure), akciğerlerde ve solunum tüplerinde potansiyel çökmeleri veya tıkanmaları önlemek için, bir maskenin içinden basınçlı solunum havası sağlayan bir maske ile uyku apnesi olan hastalar için invazif olmayan (ameliyat gerektirmeyen) bir tedavi yöntemidir.
BiPAP‘ın en önemli özelliği, temel olarak soluma ve soluma üzerindeki basıncı izleyen iki ayarla gelmesidir.
Uzmanların çoğu, BiPAP makinelerini, kendi başlarına tamamen nefes alamayan hastalar için önermektedir, çünkü makine kanlarına daha fazla oksijen girmesine yardımcı olmaktadır. Bu ayrıca, ciddi apne problemleri olanlar veya CPAP makineleri ile uğraşmakta zorlananlar için düzenli bir tedavi olarak önerilmektedir.
BiPAP kullanımı için diğer öneriler:
- Düşük oksijen seviyesine sahip uyku apnesi hastaları
- CPAP tedavisi uygulanan hastalarda başarısız olunduğunda
- Kardiyopulmoner bozukluğu olan hastalar ve konjestif kalp yetmezliği hastaları
CPAP ve BiPAP Arasındaki Farklar Nelerdir?
Kısaltmaların açıklamalarına tekrar bakalım:
CPAP (Continuous Positive Airway Pressure): Sürekli pozitif havayolu basıncı anlamına gelir
BiPAP (Bi-level Positive Airway Pressure): İki seviyeli pozitif havayolu basıncı anlamına gelir.
CPAP ve BiPAP teknikleri arasındaki temel fark şudur:
CPAP makineler çalıştığı süre boyunca tek yön “içeriye soluma – nefes alma” (inspirasyon) için sabit basınçlı hava verirler. BiPAP makineler “içeriye soluma – nefes alma” (inspirasyon) ve “dışarıya soluma – nefes verme” (ekspirasyon) gibi iki durum için basınç ayarlama yeteneğine sahiptir. BiPAP‘taki bu ikili ayar sistemi ile nefes verirken maske içinde oluşacak hava basıncının düşürülmesi sağlanır ve bu sayede nefes vermekte de zorlanan hastalar rahat etmiş olurlar.
Yani özetle BiPAP tekniğini kullanan cihazlar CPAP cihazların yetersiz kaldığı durumlarda kullanılmaktadır.
BPAP cihazı KOAH, kronik solunum yetmezliği, astım gibi hastalıklarda kullanılır. BPAP cihazları BPAP S ve BPAP ST isimleri altında kendi içinde ikiye ayrılır. BPAP S cihazı aslında BPAP cihazlarının ilk seviyesidir. Eğer BPAP S cihazı ile sorun giderilemiyorsa BPAP ST cihazının kullanımı devreye girmektedir.
BPAP ST Cihazı Nedir? BPAP ST Nerede Kullanılır?
Hastanın solunumunun daha çok kontrol altında tutulması için BPAP ST cihazı kullanılır. Hastada eğer spontan solunum ve tetikleme gücü yeterli değilse ayrıca uyku ile ilişkili bir akciğer hastalığı mevcutsa ST tekniğine ihtiyaç vardır. BPAP S ve BPAP ST cihazları amaç ve özellik bakımından hemen hemen aynıdır. Her iki cihaz da pozitif yönde hava yolu üretir ve iki kademelidirler. Fakat, ST spontan solunumun azalmasına izin vermez. BPAP ST cihazları BPAP S cihazlarına göre daha fazla solunum parametresi içerir.
CPAP ve BPAP cihazlarda kullanılan maskeler aynı mıdır?
Aynı değildir, CPAP cihazlarda kullanılan maskeler yalnızca buruna (nazal maske) takılır. BiPAP cihazlar daha yüksek basınç ile çalıştığından hem burnu hem de ağzı kaplayan maskeler (oranazal maske) ile kullanılır ve bu maskelerde ayrıca bir de oksijen tüpüne bağlamak için bir tapa mevcuttur.
NOT: Bu vb. sitemizde yayınladığımız makalelerdeki bilgiler bazı tanımlamalara açıklık getirmek ve en sık sorulan soruları yanıtlamak amacıyla hazırlanır. Makalelerdeki bilgilerden yola çıkarak kendinize teşhis koymamalı ve kafanıza göre bir ürün seçmemelisiniz. Eğer kendinizin veya yakınınızın solunum sisteminde bir rahatsızlık olduğunu düşünüyorsanız vakit kaybetmeden alanında uzman bir hekime görünmelisiniz. Doktorunuzun yapacağı inceleme sonrasında solunum cihazı kullanmanız gerekip gerekmediği ortaya çıkacaktır. Eğer gerekli ise hangi tür cihazın kullanılması gerektiğine yine doktorunuz karar verecektir. Bizler, kullanmanız gereken ilgili cihazlar konusunda sizlere en iyi desteği sunmak için varız. Hepinize sağlık dolu günler dileriz.
